Đền Thờ
Từ Thánh Kinh nói đến kiến trúc đền thờ Jerusalem (Đền Thờ Lần I) xây lên do vua Sa-lo-môn, theo bản thiết kế của Vua Đa-vít (xây theo ý muốn Đức Chúa Trời chỉ bảo, đã dgi rõ trong ICác 4-8). Đền xây vào khoảng Thế Kỷ Thứ 10 BC, ngay sau khi vua Sa-lô-môn đăng quang. Đền được xây cất nguy nga, hùynh tráng, hùng vĩ. Buổi lễ khánh thành được Đức Giê-hô-va ngự xuống, vinh hiển Ngài rực rỡ… Lịch sử dân Do-Thái ngày nay vẫn còn ngưỡng mộ, kính trọng Đền Thờ Thánh nầy. Đến năm 722/721 BC, Miền Bắc, Ít-ra-ên bị bắt phu tù. Sau đó, năm 586/7 BC. Miền Nam, Tân Ba-by-lon (Neo-Babylonian Empire), tức Ba-Tư (KT CƯ gọi là Canh-đê), bị Vua Ba-by-lôn, Nê-bu-cát-nết-sa với đoàn quân hung ác tiến chiếm thành sau 10 năm vây hãm, cuối cùng thất thủ. Vua Giu-đa, Sê-đê-kia bị bắt, Đền Thờ bị thiêu ruị hoàn toàn cùng các đền đài cung điện sang trọng (IICác 25). Đặt biệt, tất cả những đồ quý giá trong đền bị tháo gỡ đem về Ba-by-lôn, cất trong kho vua (Nói chung, Đền Thứ I kéo dài từ 970’s-586 BC, hơn 380 năm. Sau đó, khoảng từ năm 470-430 BC trong thời Thủ Lãnh Giê-ru-ba-bên và Thầy Tế Ê-xơ-ra (Ê-xơ-ra 8) và sau đó Ông Nê-hê-mi (Nê-hê-mi 2), được Chúa khiến cho Vua Đa-ri-út, và các vua con Ạt-ta-xét-xe cho phép về sửa sang đền thờ và xây lại tường thành Giê-ru-sa-lem (được kể là Trùng Tu Lần I). Kế tiếp, khoảng hơn 100 năm sau, dưới đế quốc Hy-lạp, đền bị đánh phá, hư hại không ít. Mãi cho đến thập niên 36’s BC, dưới thời Đại Đế Hê-rốt, vua Ít-ra-ên (Herot the Great) mới được phép Hoàng Đế La-mã cho xây sửa lại, tức là Đền Thờ Thứ II (gọi là Trung Tu Lần II). Đền có còn khoảng trên 400 năm (444BC-36BC), tương tự như 400 năm yên lặng giữa 2 giao ước (Sau Nê-hê-mi đến Giăng Báp-tít). Trong thời Chúa Giê-su, đền do Vua Hê-rốt tu sửa lại cũng khá nguy nga, hùng vĩ. Nhưng có lần, Chúa Giê-su tiên tri, “… Ngài phán rằng: Các ngươi có thấy mọi điều đó chăng? Quả thật, ta nói cùng các ngươi, đây sẽ không còn một hòn đá nào chồng trên một hòn khác mà không bị đổ xuống” (Mat 14:2-3). Lời tiên tri này được ứng nghiệm, sau đó năm 70AD (sau Chúa), vì Dân Do Thái chống lại quân La-mã. Đoàn quân dũng mãnh, dưới sự chỉ huy của Tướng Titus, mùa Phục Sinh, khoảng tháng 4, năm 70AD, thành Giê-ru-sa-lem bị thất thủ, Đền Thờ đã bị san bằng thành bình địa, chỉ còn lại bức tường của thành ở phía Tây (Western Wall). Ngày nay gọi đó là “Bức Tường Than Khóc” (Wailing Wall). Người Do-Thái, thuờng đến cầu nguyện khóc than mỗi ngày, “mong có một ngày về trở lại xây dựng trở lại” (Nếu có đó lần Trung Tu Lần III).
Ngày nay, từ “Temple” (Đền Thờ) không là vấn đề cho chúng ta học hỏi, nhưng vấn đề thần học/ hay thần học với câu hỏi là: “Đền Thờ’” hiện nay có cần thiết hay không? Để có câu trả lời, chúng ta cần suy nghiệm vào con người và văn hoá cổ xưa. Qua một tiến trình lịch sử dài, kể từ khi con người, bắt đầu “biết Chúa”, khoảng 1600 năm B,C, thì Ngài cho ra đời Bản 10 Điều Răn (Xuất 20:1-3) qua Môi-se, để cho con người “biết thờ phượng Chúa cách đúng đắn” tức là, “không đúc tượng mà thờ”. Nhưng Ngài vẫn dạy Dân Ít-ra-ên lập đền thờ tạm: “… là nơi hội kiến với Ngài….” Đến đời Vua Đa-vít, xin phép Chúa cho xây đền thờ. ĐCT cho phép, đời con của ông là Vua Sa-lo-môn, như đã nói phần trên. Rồi mãi hơn 1,000 năm sau, đến thời TƯ, Chúa Giê-su phán dạy, “Vì Chúa là thần, nên các người phải lấy tâm thần và lẽ thật mà thờ lạy.”(Công 5:24). Thế là thế nào? Nếu dựa vào 2 câu trên để suy luận, thì việc lập đền thờ để thờ phượng Chúa là sự mâu thuẩn lớn trong hình thức tôn thờ? Có 3 cách giải thích. Hãy nhìn vào bối cảnh văn hoá thời xa xưa đó:
(1) Con Người Cần Kinh Nghiệm Biết Chúa: Hãy nhìn cho rõ “thế giới văn minh” không xẩy ra trong một chớp mắt, mà xẫy ra trong một tiến trình lâu dài… nhờ tiếng trình đó, con người mới ngộ ra đâu mới là chân lí. Nói tóm lại, có những lẽ thật trong đời sống, mà nhân loại phải mất thời gian lâu “mới hiểu và kinh nghiệm,” và như thế “mới khôn” ra được! Như vậy, con người chưa “ngộ” được, vì con người vốn sống trong cái “u-minh” của thế gian. Vì thế ĐCT cũng phải nương theo cách ấy mà dạy con người…
(2) Nơi Tỏ Sự Hiện Hữu ĐCT. Đền thờ Giê-ru-sa-lem, là nơi “Chứng Kiến Thật” một ĐCT thật sự hiện hữu, trong nhân gian. Nơi ĐCT có thể nói với con người, hướng dẫn con người, tỏ bày những mầu nhiệm hầu đến cho con người. Lịch sử dân Ít-ra-ên đã minh chứng điều này. Chúa khẳng định, phải có một nơi rõ ràng chắc chắn để Ta sẽ gặp họ nơi đó (như đền tạm trong sa mạc). Sau khi thoả lòng, đúng thời điểm, ĐCT cho biết là “Đền Thờ” cũng không phải là nơi “tốt nhất,” để thờ phượng Ngài. Hình ảnh Chúa nhập thế và nhập thể, nói lên điều đó. Sự hiện diện qua Con Ngài ở trong lòng loài người, thì đền thờ vật chất không còn giá trị lâu dài nữa. Thởi kỳ luật pháp đã qua, thời kỳ ân điển đến, tương tự: thời kỳ văn minh hiểu biết đến, thì thời kỳ u-mê phải đi qua… .
(3) Hội Thánh Chúa Thật ngày nay (không là đền thờ). HT không còn chú trọng trên hình thức, “building,” xây bằng gỗ, đá, toà nhà, xây cất, đền đài to lớn vĩ đại, mà là tấm lòng chận thật theo Chúa. Các Hội Thánh ngày nay không được kể là “đền thờ” xưa. Nhưng mà là nơi anh em sống trong tinh thần, “Fellowhip” (hiệp thông) để phát huy mạnh mẽ ý thức vâng giữ Lời Chúa và mạng lệnh truyền bá Lời Chúa cho nhân thế. Thế giới cần được cứu, con dân cần lời Chúa, và cần sự hiệp nhất giữa Chúa và người; và HT là nơi tỏ bày điều đó. Nhìn kỹ, có rất nhiều điều, một người không thể làm hết, nhưng cần phải có nhiều người hiệp sức lại. .
Tóm lại, ý thức thần học HT (“đền thờ” là “thân thể” cá nhân và tập thể) là nơi Chúa con dân Chúa: (1) Bày tỏ được sự sống đạo theo lời Chúa dạy “yêu người,” (2) Nơi con dân Chúa bày tỏ tinh thần hiệp nhất thực hành, phát huy đạo Chúa để mọi người được cứu. (3) Nơi được nhắc nhỡ, được học tập Lời Chúa để tiếp tục làm sáng danh Chúa qua sự Kính Chúa Yêu Người. .
Tất nhiên, HT là nơi cần thiết tiếp tục sống động để thay thế “đền thờ” xưa.
