Giáo Hội Giám Lí
Từ dùng cho những Giáo Hội Giám Lí ở trên cơ sở niềm tin truyền dạy của John Wesley và Charles Wesley (là hai anh em, con của một ông bà hiệu trưởng). Câu chuyện bắt đầu vào đầu thế kỷ 18th (khoảng năm 1725), 3 người bạn thân cùng là sinh viên của Đại Học Oxford: John Wesley, Charles Wesley và George White-field đã khởi xướng “Câu Lạc Bộ Thánh Khiết” (Holy Club), “nhắm vào sự sống đạo phải tăng trưởng từ tấm lòng”. Từ đó kêu gọi sự nhiệt tâm sống đạo và hành đạo. Cũng từ phong trào này đã đưa đến Phục Hưng Lớn I. ở Anh Quốc (Great Awa-kening I (1725-1760)). Rồi 10 năm sau, 1735 J. Wesley sang Hoa Kỳ nhằm phát huy tinh thần “thánh khiết, từ tâm (in ward holiness) nhưng thất bại. Năm 1738, sau 3 năm, ông trở lại Anh, và tiếp tục cổ xướng phong trào trên. Một hôm, ông được sự tác động mạnh mẽ từ một buổi học Kinh Thánh ở trên đường Aldersgate Street, và đây cũng là điểm then chốt để J. Wesley tích cực tác động thêm. Và cũng từ đó, gia tăng phong trào học Kinh Thánh sống đạo thánh khiết, nhiệt tâm dâng hiến, cầu nguyện thường nhật, bồi linh hằng tuần, truyền giảng lưu động khắp Anh Quốc. Sau đó, những anh em tham dự đã hình thành một hệ thống trên (Methodish) dưới sự bảo hộ của J. Wesley, và J. Wesley trở thành một người đề xướng cho Giáo Hội Methodish từ đó. Từ Methodism bao gồm sự thành hình giáo lí và thực hành sống đạo của của những anh em theo phong trào “Holy Club” từ ban đầu cho đến sự hình thành lịch sử giáo hội. Sau này, các Đại Hội ở Anh, nhiều an hem thành lập nhóm “Legal Hundred” (100 Trưởng Lão Hợp Pháp) đầu tiên, 1744, ở Anh), để truyền chức và lưu truyền sau này. Khi truyền sang Hoa Kỳ, họ đã thành lập giáo hội tách biệt khỏi Anh, dưới lãnh đạo của Trưởng Hội Asbury, 1984 vào Mùa Giáng Sinh tại Đại Hội ở Baltimore. Tuy nhiên, Giáo Hội nào cũng không tránh khỏi sự bất đồng ý kiến, tín lí và đường lối hoạt động; do đó, Giáo Hội Methodish trong và sau khi sau khi J. Wesley qua đời 1791, đã phải chia ra nhiều nhánh nhỏ. Như Giám Lí Anh Giáo đầu tiên (Methodish Episcopal Church (1840), Wesley Methodish Church và The Methodish Episcopal South (1844). The Methodish Protestant Church (1828, Anh), Frec Methodish Church (1860, by B.T Roberts). The United Methodish Church (1968, Formed by Evangelical United Brethren Church and The Methodish Church, the largest group of all, about 10 millions members). The total of all Methodish in the world (World Methodish Con-ference, 1990’s, about 50 millions).
