Hume David (1711 – 1779)
Là một triết gia và sử gia người Scott. Ông được sinh ra và lớn lên ở Edinburg, Đức. Ông được thấm nhuần triết học; do đó, ông trở nên một triết gia theo chốt của Anh Quốc trong thời kỳ Bừng Sáng. Trong thời gian thăm viếng ở Pháp (1734 – 1737) ông đã viết quyển “Treasure of Human Nature” và được xuất bản thành ba quyển vào năm 1739-1740 sau khi về lại London. Sau đó, trong thời gian kinh tế phồn thịnh, ông đắm mình trong lãnh vực này, và cho ra đời quyển “Essays, Moral and Political” vào năm 1741, và được hưởng ứng cao. Dù vậy, ông đã không được chân trong làng giáo sư trong thập niên đó, mãi về sau ông được mời về làm trong thư viện, và tiếp tục trong sự nghiệp viết văn. Ông đã viết thêm hai quyển “Natural History of Religion”. David Hune đã ảnh hưởng trong tư tưởng của tự nhiên thần luận và chính thống Cứu Chúa Giáo, cho rằng tất cả các kiến thức (knowledge) là sản phẩm của kinh nghiệm (experiences). Tức là ý kiến nguyên nhân và hậu quả không ra từ luận lý mà từ nhũng hành vi và thói quen cá nhân. Trong sách Dialogues, ông đã biện luận rằng cái bất định không thể do từ cái giới hạn, và cái hiện hữu của Đức Chúa Trời không thể thiết lập trên luận lý và kinh nghiệm cảm xúc.
Ông tin tưởng vào sự nghiên cứu cách khoa học trong niềm tin tôn giáo vì không thể độc nhất tin tưởng qua kinh nghiệm. Từ kiến thức của thần giáo quy nạp vào độc thân chủ nghĩa qua sự quan sát thiên nhiên, những kinh nghiệm thiện và ác đã biểu lộ được các phước và hoạ. Ngược lại, ông không nhìn nhận có sự liên hệ giữa các thần thánh và luân lí, và đời sống đạo đức được chế ngự bởi lòng thương cảm của nhân loại.
Triết học của Hume đã tạo cho ông nổi bật ở Pháp hơn ở Anh, và qua quyển “History of England” (1762) đã làm nền tảng sách sử của Anh, và làm cho ông trở nên một người giàu có. Vào cuối đời ông được tôn kính, ngưỡng mộ trong lãnh vực tranh luận về thiên nhiên với kho tàng văn học sử của ông đã để lại.
