Lương Tâm/ Tâm Thức
Tiếng Latin conscientia “knowledge with another, knowledge within oneself.” Gồm hai từ cons: cùng, science: hiểu biết – cùng ý thức. Từ này nằm trong lãnh vực luân lí đạo đức học, có nghĩa là lương tâm, ý thức đạo đức trong tâm mỗi người – sự phân biệt phải hay trái của tâm linh tự nhiên của con người; đi xa hơn, là tính trách nhiệm trên các quyết định và hành vi của con người. Nói cách khác, trong con người thể xác, có tâm trí để học hỏi, nhận xét đúng sai. Trong con người tâm linh: có linh hồn và lương tâm (conscience) để soi đường cho linh hồn. Nhận xét thiện ác, để linh hồn vui vẻ về điều thiện và lo lắng, đau khổ về đều ác.
Trong lãnh vực thần đạo, lương tâm có khả năng nhận thức hậu quả, kết quả của những quyết định sai lầm hay tội lỗi của mỗi người. Trong Thánh Kinh, tuy từ lương tâm không tìm thấy, nhưng thực chất của lương tâm rất rõ qua những phản ứng tự nhiên sau khi vấp phạm của A-đam và Ê-va (Sáng 3), Vua Đa-vít (II Sa. 24:10; Thi 32:1-5), của Gióp (Gióp 27:6). Và từ này đồng nghĩa với từ “tấm lòng, tâm” (heart). Nói chung, lương tâm là “món quà” “sản phẩm,” của Đức Chúa Trời ban cho con người để nhận thức cách sống đạo đức cơ bản; cũng có thể nói, lương tâm là quan tòa trong mỗi người.
Tóm lại, người không có Chúa, mối tương giao tâm linh với Chúa đã bị chết, tức là lương tâm của họ “chai lì” trong dục vọng, tối tăm thuộc về trần thế. Họ nghĩ những gì trong trần tục, trong giới hạn của sự chết, trong vòng “sinh lão bệnh tử.” Lương tâm chỉ đối đầu với đạo đức trần thế, xã hội, ánh hưởng vật chất. Không thể nhìn thấy xa hơn. Khi tin Chúa rồi, thì phần “tâm linh” sống lại, tức là khi được tái sinh. Bấy giờ lương tâm vượt ra khỏi tầm sự chết. Biết nhìn xa hơn, hướng thượng, hướng lên trên trời cao. Câu “sinh lão bệnh tử” tất nhiên phải có. Nhưng không phải là hết… mà là một bắt đầu mới cho Nước Trời… trên đất và liên tục đến cõi thiên đàng.
